Choroba jako literatura

35,00 zł
0

Studia maladyczne

Ponowoczesny namysł nad chorobą sytuuje się na przecięciu różnych metodologii i inspiracji badawczych, co powoduje, że definiowanie dyskursu maladycznego jest przedsięwzięciem problematycznym. Bogactwo sugestii płynących z odmiennych przestrzeni (literaturoznawstwo, językoznawstwo, kulturoznawstwo, socjologia medycyny, bioetyka, filozofia — by wymienić tylko najważniejsze) stawia obecnie badacza raczej przed kwestia nadmiaru literatury przedmiotu, niż jej braku. Kilkanaście lat temu, kiedy zaczynałam badania nad chorobą, sytuacja była diametralnie inna i wymuszała pytanie, dlaczego choroba — w odróżnieniu od starości i śmierci — nie została obłaskawiona w podobnym stopniu co one. Okazuje się teraz, że choroba czekała tylko, jakby w uśpieniu, na swój moment, na rodzaj „zwrotu maladycznego” czy wybuch szczególnego rodzaju epidemii, co w ostatnich latach z pewnością obserwujemy. To wzmożone zainteresowanie byłoby jednak — podkreślę raz jeszcze — wielokierunkowe i niesystemowe.

Dyskurs maladyczny wydaje mi się niezwykle gościnny, ale i fragmentaryczny, niekompletny, daleki od wizji „dzieła totalnego”.

Ze Wstępu

 

Kategoria:

Autor: Monika Ładoń

ISBN   978-83-7164-525-9
Wymiary 170x230 mm
Liczba stron  292
Rok wydania  2019

Autorka, dokonując przeglądu chorób nadreprezentowanych w literaturze nowoczesnej, podkreśla ich epistemologiczny potencjał i ich wpływ na proces twórczy. Jej książka stanowi zaproszenie do opisu narracji maladycznych nie tyle w oparciu o dobrze znane kategorie autobiografizmu, autokreacji i autoportretu, lecz także z wykorzystaniem narzędzi oferowanych w ramach affective studies. Ładoń restytuuje kategorię doświadczenia w badaniach literackich i uświadamia, że cielesność ma niebagatelny wpływ na kształt i jakość narracji, ponieważ stanowi filtr, poprzez który cierpienie i ból odciskają swoją sygnaturę na sposobie pisania.


Układem kompozycyjnym książki rządzi nie tyle porządek historycznoliteracki (choć otwiera ją tekst o cielesnych przygodach gruźlika w „Czarodziejskiej górze” Thomasa Manna i zapiskach Franza Kafki), ile zasada eksponowania szerokiego wachlarza chorób, które trapią nowoczesne społeczeństwa (gruźlica, choroby onkologiczne, zawał, choroby psychiczne). Książkę zamyka rozdział o transmisji traumy, której depozytariuszką stała się Grażyna Jagielska. Ostatni fragment przynosi też gorzką wiedzę o możliwości współchorowania i dzielenia obaw i lęków partnera, które wpływają na stan zdrowia psychicznego domowników. Traumatyczne doświadczenia, które stają się udziałem Jagielskiego, niespodziewanie obciążają, pozostającą poza stresogennym centrum wydarzeń, żonę. [...]

Poza tym warto odnotować, że badaczka dołożyła wszelkich starań, by obok narracji męskich pojawiły się także kobiece, dzięki czemu system parytetowy pozwala czytelnikowi na śledzenie różnic w sposobach zapisu doświadczenia choroby. Podstawową różnicą, którą można zaobserwować w zapisach kobiet, jest silnie sprzężenie kondycji fizycznej/wyglądu z tożsamością. Ubytek macicy (lub piersi) powoduje u chorych dewaluację własnej wartości i podważa kobiecość, której pełnia może ujawnić się za sprawą sprawnego organu, posiadającego kluczowe znaczenie w procesie rozrodczym. Kobiece narracje z racji defektów piszących lokują się po stronie tego, co wstrętne, abiektalne. Co prawda sama badaczka podkreśla brak radykalnych różnic między zapisem chorób dokonanym przez kobiety i mężczyzn (zob. s. 28), to jednak pewne subtelne różnice istnieją i można je wychwycić, dowodząc, że „w pisarstwie kobiet mamy więcej uników, kostiumu, zasłon (toalet, makijaży)” (s. 27). [...]

 

Andrzej Juchniewicz

SENS WYCIEKA Z CHOROBY KROPLA PO KROPLI...

ArtPapier, sierpień 15-16 (375-376) / 2019

CHOROBA JAKO LITERATURA. ROZWAŻANIA WSTĘPNE

Wokół Susan Sontag. Czy metafora może zabić?

Zdrowie i choroba. Lektury i inspiracje

 

GRUŹLICA

Jedzenie i głód. Zamieranie głosu gruźlika

Sanatoryjne ucztowanie

Muzyka trawionego ciała

Skarb z gruźliczej pieczary”. Dziennik z łoża śmierci Williama Soutara

Przygody ciała

Stan znużenia

Osobne pokoje. Soutar — Salis

Gruźlica jako stylizacja. Hotel de Dream Edmunda White’a

Pochwała literackości .

Gruźlicze sny (o potędze)

Od gruźlicy do AIDS

 

NOWOTWÓR

Kobiecość w lustrze nowotworu.

O zapiskach chorobowych Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej Na psa urok

Pieśń (dla) macicy

Rozpad ciała, rozpad pisma

Moje życie utajone to — rak”.

Doświadczenie choroby w Dziennikach Anny Kowalskiej

Ściana choroby

Na fałszywych papierach

Lektura w chorobie. Krystyny Kofty Lewa, wspomnienie prawej

Lektury i czas

Żałoba po piersi

Onkocelebrytka

 

ZAWAŁ

Rana w sercu”. O zawałowych esejach Jana Kotta

Narząd i symbol

Między chorobami

Od bólu do orgazmu

Po-zawale

Próg śmierci

Pół-cmentarna tabliczka”. Wokół Zawału Mirona Białoszewskiego

Karta chorób

Zawałowy czyściec

Szpitalne peregrynacje

Od „raportu o zdrowieniu” do „raportu o zdychaniu”

Zawał jako przymiarka”. Listy do Eumenid Mirona Białoszewskiego

Wobec gatunku(ów)

Ciało w szpitalu

Sercowisko

 

ZDROWIE CZY CHOROBA?

NA MARGINESACH KLASYFIKACJI CHORÓB

Pismo kliniczne” Marii Dąbrowskiej

W pułapce ciała

Dom i lecznica

Pismo choroby

Pacjentka — diagnosta. O jednym wątku korespondencji Marii Dąbrowskiej

i Jerzego Stempowskiego

Lekarz i farmaceuta

Strategie chorowania

Być kronikarzem własnego zaniku”. Lektura dzienników Jerzego Pilcha

Maski ciała

„Motyw choroby”

Przeciw chaosowi