[...] Rozpad świata, który przecież dokonuje się nieustannie stawia nas, jeszcze stojących po tej stronie istnienia, przed wieloma wyzwaniami. Pojawiają się emocje, wzrasta poczucie braku sensu życia, słabnie wola działania. Śmierć bliskiej osoby jest trucizną obezwładniającą żywych. Bohaterka wierszy Barbary Gruszki-Zych wciąż jakby od nowa zderza się z tak strasznie zatrutą rzeczywistością. Wciąż jakby staje na progu bezkresnej, ciemnej i zimnej otchłani:

i już wiesz że zmiotło ci człowieka za próg

w międzygwiezdne pyły

teraz za daleko daleko daleko 

Zawsze jest za późno i za daleko. Nie da się cofnąć kroków, odwrócić słów, wzmocnić gestów. Jeszcze tylko echo powtarza swoje groźne i nieubłagane „daleko”. A dalej jest już tylko niewyobrażalne nic. 

Śmierć, ból, niedokończone rozmowy to tylko jeden – najważniejszy na pewno -  z wątków zebranych w tym tomie wierszy. Ale po przeciwnej stronie jest przecież życie, są dni i noce, które wciąż przynoszą nowe zdarzenia. Codzienność zderza się z wiecznością. O tym i o drodze, która prowadzi do odkrywania prawdy o sobie w tych zderzeniu mówi i opowiada drugi – także ważny - wątek zbioru:

a więc chodzi o to aby wszystko zmienić

przedrzeć się do siebie przez całe życie

stanąć naprzeciw drzew co wyrosły

między słowami wyższe od nich

mocniejsze od nich bo związane z ziemią

na supeł na węzeł żeglarski na pożegnanie

Słowa są tylko zasłoną tego, co dzieje się naprawdę, potrafią odrealnić świat rzeczy i przeżyć. W tej perspektywie sztuka poetycka także deformuje prawdę. Człowiek staje naprzeciwko wyzwań, jest zmuszany do działania, mierzy się z codziennością. Drzewa wyrastające na naszej drodze „związane z ziemią” są piękną metaforą  rzeczywistości. Ona trwa i jest niezależnie od tego, że wciąż kurczy się horyzont naszego osobistego życia, że tracimy przyjaciół, bliskich i ukochanych ludzi. Nie można tych wyzwań ani ominąć, ani zignorować. One nas określają, formują i sprawdzają naszą odpowiedzialność.  „Przedzieranie się do siebie” jest przecież niczym innym, jak właśnie takim codziennym sprawdzianem naszej człowieczej spójności, nabieraniem doświadczenia i odwagi. Nieprzypadkowo Gruszka-Zych stawia swoich bohaterów w sytuacjach granicznych, bo one są najlepszym  miejscem takiego sprawdzianu.[...]

Wiersze Barbary Gruszki-Zych powinno się czytać powoli, otwierając się uważnie na każde uchwycone i opisane tutaj zdarzenie. To pozwoli zrozumieć, że tytułowe „dla” jest skierowane także do nas, którzy doświadczamy życia „między jednym a drugim/mrugnięciem”.

Wojciech Kaliszewski

Nowe Książki, VI/2022