Tekst jako bohater w kulturze uczestnictwa. Szkice o polskiej dramaturgii teatralnej

21,00 zł 25,00 zł
0
Ostatnie egzemplarze!

(egz. z lekkim zagnieceniem na przodzie okładki, w prawym górnym rogu)

Tekst w przedstawieniu teatralnym funkcjonuje zawsze w zespole tworzyw scenicznych, jako jeden z wielu środków ekspresji. Nie zmienia to jednak faktu, że twórczość dramatyczna cieszy się dziś niezwykłą popularnością. Wielu autorów z różnych pokoleń podejmuje wysiłek pisania dla sceny, a reżyserzy teatralni w równej mierze wykorzystują klasyczne teksty dramatyczne, co sięgają po nowe dramaty.

Książka Beaty Popczyk-Szczęsnej to zbiór szkiców o nowej dramaturgii polskiej. Autorka na przykładzie wybranych utworów dramatycznych, m. in. Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, Doroty Masłowskiej czy Artura Pałygi, omawia różne techniki pisania dla sceny, wskazuje dominujące tematy i motywy tego rodzaju twórczości. Akcentuje przy tym istotną rolę nowopowstających tekstów w estetyce współczesnych przedstawień teatralnych.

Książka dotyczy ważnych zjawisk w obszarze najnowszej twórczości scenicznej i może zainteresować wielu miłośników teatru.

Od Redakcji

Kategoria:

Autor: Beata Popczyk-Szczęsna

ISBN   978-83-8183-017-1
Wymiary  145x205 mm
Liczba stron  148
Rok wydania

 2019

Książka Beaty Popczyk-Szczęsnej stanowi bardzo wartościową diagnozę postawioną współczesnym tekstom pisanym dla sceny i choć nie ma na celu – jak pisze Autorka – proklamowania „radykalnej zmiany w sposobie używania tworzywa słownego”, to bez wątpienia bardzo trafnie wskazuje na pewne wyraziste tendencje w komponowaniu tekstów teatralnych. Prezentowane w kolejnych rozdziałach zestawienia, porównania, konfrontacje służą Beacie Popczyk-Szczęsnej do uchwycenia tego, co poszczególnych autorów czy poszczególne utwory łączy, ale także tego, co jest znakiem odrębności danego twórcy i jego dzieła, by w efekcie wyeksponować rozmaite strategie czynienia tekstu bohaterem. Przywoływane w książce konteksty filozoficzne (np. Foucault, Wittgenstein, Ricoeur), literackie (np. Barthes, Bachtin), teatralne (np. Lehmann, Sarrazac, Pavis), estetyczne (Bourriaud, Fischer-Lichte) bardzo wzbogacają proponowane odczytania wybranych utworów i na nowo, ciekawie je oświetlają. Autorka niezwykle sprawnie posługuje się warsztatem teatrologa i literaturoznawcy. Świetnie łączy dociekliwe analizy utworów dramatycznych z teoretycznymi próbami ujęć syntetycznych. Efektem tych zabiegów jest interesująco nakreślona panorama współczesnej polskiej dramaturgii teatralnej, która bez wątpienia stanowiła będzie wartościową pozycję wydawniczą.

Z recenzji dr hab. Ireny Górskiej, prof. UAM

 

"Tekst jako bohater w kulturze uczestnictwa” wydaje się kontynuacją i rozwinięciem badań nad „teatrem języka”, który autorka analizowała w książce „Dramaturgia polska po 1989 roku”. Najnowsza publikacja Beaty Popczyk-Szczęsnej podzielona została na trzy części. Każda w inny sposób ujmuje problematykę tekstu teatralnego, co metaforycznie nazywają tytuły, skoncentrowane wokół pojęcia materialności tekstu pisanego i ludzkiego doświadczania słowa – znaku. Badaczka nie skupia się tylko na teoretycznym (teatralno-literackim) ujęciu. To, co werbalne łączy się z tym, co pozawerbalne. Syntezy wzbogacone są nowymi inspirującymi odczytaniami współczesnych sztuk teatralnych. Autorka niejednokrotnie dokonuje zestawień i porównań analizowanych tekstów, zwraca uwagę na zależności pomiędzy tekstem pisanym a tekstem mówionym – sceniczną realizacją. [...]

Szczególnie interesująca jest trzecia część książki zatytułowana „Estetyka wysłowienia”, autorka skupia się w niej na performatywnym wymiarze tekstów teatralnych. Wymienia i opisuje strategie pisania dla teatru, takie jak: małe narracje, polifonie, parabazy. Zastosowane przez współczesnych autorów techniki burzą iluzję świata przedstawionego, kierując swoją wypowiedź bezpośrednio do widzów. Figura narratora, autora czy komentatora wprowadza element autotematyczności, a językowe koncepty obecne w ich wypowiedziach unaoczniają proces kreacji fikcyjnego świata. Badaczka zauważa, że dodatkowe postacie „opowiadaczy” występują zwłaszcza w sztukach z nurtu teatru lokalnego, który wykorzystuje technikę parabazy. Podczas analizy wspomina o takich spektaklach, jak „Czerwone Zagłębie” Jarosława Jakubowskiego w reżyserii Aleksandry Popławskiej i Marka Kality, „Koń, kobieta i kanarek” Tomasza Śpiewaka (Teatr Zagłębia w Sosnowcu), „Piąta strona świata” Kazimierza Kutza w adaptacji i reżyserii Roberta Talarczyka (Teatr Śląski w Katowicach). Analogiczne rozwiązania fabularne występują też w utworach, które dokonują weryfikacji wartości i historii. Odrębną część ostatniego rozdziału badaczka poświęca monologowi, a także tekstom, które nawiązują do retorycznych i lirycznych wzorców. Podczas analizy tych zagadnień znajduje ciekawe rozwiązania interpretacyjne dla wybranych dramatów Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, Michała Walczaka, Magdy Fertacz. Ponadto charakteryzuje twórczość Pawła Demirskiego i Moniki Strzępki w aspekcie stylistycznej różnorodności. [...]
 

 

Tekstowe kreacje na współczesnej scenie teatralnej

Dorota Szewczyk-Świerniak

ArtPapier 15 października 20 (404) / 2020

http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=403&artykul=8113&kat=4

 

Większość utworów analizowanych przez Popczyk-Szczęsną napisały kobiety, co – przyjmując, że książka winna być czytana jako częściowa panorama dramaturgii polskiej początku XXI wieku – należy uznać za znaczące. Wśród wybranych przez autorkę dramaturżek znajdziemy wspomnianą już Zytę Rudzką, Julię Holewińską, Małgorzatę Sikorską-Miszczuk, Jolantę Janiczak czy Dorotę Masłowską. Tym samym książkę Popczyk-Szczęsnej można postrzegać nie tylko jako pozycję przywracającą znaczenie tekstu pisanego dla teorii postdramatyczności, która to teoria zdawała się owo znaczenie podważać, ale także jako podstawę do krytyki wciąż obecnej w polskim teatrze hierarchizacji funkcji twórczyń i twórców, opartej na patriarchalnych wzorach.

Noty o książkach

Maciej Guzy

Didaskalia, Gazeta Teatralna, grudzień 2020, nr 160

https://didaskalia.pl/pl/artykul/noty-o-ksiazkach-3

Słowo wstępne

 

Część I. Ciało tekstu — werbalizacje doświadczeń

Ciała obecne — ciała znaczące — Ciała obce Julii Holewińskiej

Lektura somatyczna utworów Artura Pałygi

Przedstawianie świata

Motyw śmierci

Sensualność tekstu

Język i afekty w dramatach Zyty Rudzkiej

 

Część II. Mowa (z)wiązana. Kolażowe praktyki pisania dla sceny

Rozbrajanie dyskursów w twórczości Doroty Masłowskiej i Jolanty Janiczak

Konflikt słów — zderzenie kultur. O napięciach w tekstach scenicznych Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk

Parateksty w nowym polskim dramacie

Rozbudowane fragmenty narracyjne

(Prze)moc śródtytułów

Autorskie gry językowe

 

Część III. Estetyka wysłowienia

Od tekstu do wydarzenia mowy

Małe narracje, polifonie, parabazy

Kolekcje słów — skuteczność języka

 

Bibliografia (wybór)

Nota bibliograficzna:

 

Indeks nazwisk