Wprowadzenie

Einleitung

Nota edytorska

 

Część pierwsza

„póki świat światem”

Od średniowiecza do pierwszego rozbioru Polski

 

Anonim tzw. Gall

Pieśń rycerstwa niemieckiego o Bolesławie Krzywoustym

Anonim

O wójcie krakowskim Albercie

[Jan z Kostrzynia]

[Toć tak jest koniec…]

Anonim

Pieśń o wielgiem pobiciu

Jan z Wiślicy

Z wojny pruskiej

Andrzej Krzycki

Na obraz Lutra

Na niestałość niemiecką

Na Zakon Krzyżacki

Stanisław Kleryka [właśc. Stanisław Gąsiorek]

Staroświecka pieśń

Mikołaj Rej

Marcin Luter. Doktor

Niemiec miedzy Polaki

Niemiec

Niemiec, co mu sie trzy dziewki urodziły

Polak, co Niemcowi jajca nosił

Kucharka księża chłopstwo oszukała

Klemens Janicjusz

Dziewicza Wanda

Jan Kochanowski

Proporzec albo Hołd Pruski

Elegii ksiąg czworo

Anonim

Pieśń nowa o Gdańsku […]

Sebastian Fabian Klonowic

Żal XII

Maciej Kazimierz Sarbiewski

Niemcy

Barłomiej Zimorowic

Konterfet Lutra witającego się z towarzystwem […]

Jan z Kijan

Niemiec

Luter

Wacław Potocki

Niemiec z Polakiem

Balwierz Niemiec z Polakiem

Prostactwo chłopskie

Niemiec do psa pije

Niemiec Polaka częstuje

Pod obraz jegomości Pana Eliasza Łąckiego […]

Ma strach oczy

Sposób na charaktery

Lepsza pręga niż szubienica

Z pomocą wygrana

Na toż drugi raz

Na toż trzeci raz

Białemu polskiemu z czarnym rakuskim orłem […]

Stanisław Samuel Szemiot

Niemiec

Krzysztof Niemirycz

Najaśniejszemu Panu Królewiczowi […]

Dominik Rudnicki

Pieśń postna nabożna o koronie polskiej

Adam Korczyński

Niemiec

A toż tobie, Niemcze

Adam Łabęcki

O Szwabach

Stanisław Trembecki

 

Część druga

„Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz…”

Polska pod zaborami

 

Gość w Heilsbergu Do J.O.X.B.W.

Marcin Molski

Na powitanie Najjaśniejszego Króla Saskiego[…]

Wojciech Bogusławski

Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale

Julian Ursyn Niemcewicz

Władysław Jagiełło

Pieśni ludowe

[Wędrowali siedm Niemców…]

[My Mazury z pod Krakowa…]

[Niemas jacy jedna Polska…]

[Ach bieda-ż nam Mazury…]

[Moje lube dziwsze, powiedz że mi przecie…]

[Jahal ja jahal na wander mojego…]

[Głupie Niemcy, głupie…]

Franciszek Wężyk

Duma o Wandzie

Kazimierz Brodziński

W Monachium r. 1824

Do sąsiada

Adam Mickiewicz

Pani Twardowska

Grażyna

Konrad Wallenrod

Pan Tadeusz

Andrzej Edward Koźmian

Goethe

Lucjan Siemieński

Do Renu

Do odjeżdżającej nad Ren

Nad Renem

Konstanty Gaszyński

Bad–Baden

Juliusz Słowacki

Zawisza Czarny

Gustaw Gizewiusz

Odpowiedź Panu J. Marczówce[…]

Krystyn Ostrowski

Ren i życie

Józef Ignacy Kraszewski

[Wiersz na pożegnanie Niemiec]

Artur Bartels

Bismark i Kulturkampf

Karol Brzozowski

Po obradach w Frankfurcie

Nie wierz w Niemca

Teofil Lenartowicz

Habdank

Władysław Ludwik Anczyc

Wiersz do Króla Pruskiego[…]

Władysław Syrokomla [właśc. Ludwik Kondratowicz]

Do Niemna

Ignacy Danielewski

Do Roberta Braun

Adam Pajgert

Na Renie

Mieczysław Romanowski

Uczta Geronowa

Gero na Lachach

Henryk Merzbach

Pamięci Heinego

Aleksander Michaux

Pod biustem Henryka Heine

Andrzej Samulowski

Na 500 rocznicę Grunwaldu

Maria Konopnicka

Z łąk i pól

Do granicy

Ren

O Wrześni

Rota

Aleksander Kraushar

W Niederwaldzie

Ren niemiecki

Nad Renem

Rady

Proces toruński

Proces gnieźnieński

H.K.T.

Włodzimierz Stebelski

W niemieckim szynku

Faust

Józef Stanisław Wierzbicki

Pieśń o wdzięcznej Galeocie

Straszny rybak

Czesław Jankowski

Kolonja

Elegiaco

Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Ballada o Renie

Jan Lemański

Dokąd?

Wacław Rolicz-Lieder

Do Stefana Georga

Do tegoż co inszego [Gdyby naszych symfonii ostatnie sylaby…]

Do tegoż co inszego [Lecz nie szukamy szczęścia pośród ziemi…]

Do tegoż co inszego [A jeśli czasem za nami się wlecze…]

Do tegoż co inszego [Skoro oczy musiały się nasze zasmucić…]

Do tegoż co inszego [Jeszcze tylko niedługo, a duch wyzwolony…]

Do tegoż co inszego [Więc skoro mnie odjeżdżasz gościu niepowszedny…]

Do tegoż czterowiersz

Do Stefana Georga

Do tegoż posyłając obraz

Do tegoż posyłając opłatek

[My, strażnik duchowego dziedzictwa…]

Artur Oppman

Za kroplę mojej niemieckiej krwi

Antoni Orłowski

Wiekopomne zdanie

H. K. T.

Stanisław Wyspiański

[Był u mnie ktoś, direkt von Wien…]

Zdzisław Klemens Dębicki

Rozmowa

Droga śmierci

Jesień 1915-ego roku

Ferdynad Kuraś

Spełniona

Naprzód z wiarą!

Ludwik Szczepański

Niemcom

Ballada żałośliwa

Adolf Nowaczyński

Szopka warszawska

Julian Ejsmond

Rugi pruskie

Pieśni i wiersze polskich robotników rolnych w Niemczech

 

Część trzecia

„Powrót do Europy”

Dwudziestolecie międzywojenne

 

[Boże ach mój Boże…]

[Powiadają ludzie…]

Michał Kajka

Bitwa pod Grunwaldem

Polska mowa nie ustaje

Augustyn Świder

Do orła białego

Kazimiera Iłłakowiczówna

Letnisko

Na kształt Heinego

Wycieczka do Drezna

O Niemcy, Niemcy…

Modlitwa za nieprzyjaciół

Jarosław Iwaszkiewicz

Księga dnia i księga nocy

Germania

Grobowce w Spirze

Wisła i Ren

Do przyjaciela wroga

Julian Tuwim

[Teutoński knecht…]

Rewolucja w Niemczech

Berlin 1913

Witold Hulewicz

Beethoven

Antoni Słonimski

Niemcom

Jan Lechoń

O rzeczach Tomasza Manna

Marian Hemar

Reklameabteilung

Do przyjaciół niemieckich

Konstanty Ildefons Gałczyński

Ballada staroniemiecka

Inge Bartsch

Edward Szymański

Do proletariatu niemieckiego

J. W. Goethe

Tadeusz Hollender

 

Część czwarta

„Kuźnia Antychrysta”

Wojna i okupacja

 

Przymierze

O stosunkach polsko-niemieckich

Julian Tuwim

Lekcja

Kwiaty Polskie

Antoni Słonimski

Przekleństwo

Adam Kowalski

Kuźnia Antychrysta

Józef Wittlin

Stabat Mater

Władysław Broniewski

Żołnierz polski

Anatol Stern

Miasto Warschau

Halina Golczowa

Kolęda lagrowa

Marian Hemar

Do sąsiadów

Grunwald

Wielka obrona Warszawy

Das OKW gibt bekannt

Zofia Zawadzka

Pytania

Poezja Polski walczącej

Odpowiedź „polskich psów”

Do Niemca

Vox populi

„Naród myślicieli i poetów”

Do matki Niemki

Odezwa do Niemców

Trzej gońcy

Ballada o dziesięciu Niemiaszkach

Nagrobki

Tadeusz Faszczewski

Tysiąc lat

Testament Chrobrego

Leonia Jabłonkówna

[właśc. Leokadia Maria Jabłonka]

Modlitwa

Jan Szczawiej

Niemcom

Jerzy Zagórski

Pieśń niewidomych Niemców

Tadeusz Juliusz Demczyk

Trzecia Rzesza

Jerzy Paczkowski

Pacierz żołnierski

Tadeusz Hollender

Szkopy

O Stammdeutschach

Nekrolog

Uśmiech Warszawy

Bajka

Leon Pasternak

„Horst Wessel Lied”

Pamiętnik leutnanta Pifke

Tadeusz Sarnecki

Wiązanki kwiatów dla niemieckich żołnierzy

Maciej Józef Kononowicz

Kieszonkowa mogiła

Edmund Jan Osmańczyk

List z Berlina

Tadeusz Staich

Wydarty pięściom wiersz

Antoni Olcha

Czytelniku z wsi partyzanckiej…

Krzysztof Kamil Baczyński

Pokolenie

Tadeusz Gajcy

Modlitwa żołnierska

Wiersze i pieśni polskich robotników przymusowych w Trzeciej Rzeszy

Piosenka niewolnicza

[U nas pod Krakowem jeszcze Wisła płynie…]

[Kto po polsku w niewoli śpiewa…]

[Jedzie Hitler na rowerze…]

 

Część piąta

„Wrogu, zakopuję twoje ciało…”

Obrachunki powojenne

 

[Raz Polak z Hitlerkiem…]

Jarosław Iwaszkiewicz

Benzyna „Aral”

Grób Augusta Goethego

Kazimierz Wierzyński

Przypomniał mi się Nietzsche

Jan Brzechwa

Ballada o dwudziestu dwóch mordercach

Włodzimierz Słobodnik

Hölderlin

Tomasz Mann

Ogień

Grób Heinego

Aleksander Wat

Rapsod o dwóch Niemcach

Hölderlin

Marian Hemar

Dwie wizyty

Alte Geschichte

Mieczysław Jastrun

Niemcy

Ballada niemiecka

Nad Ilmenau

Hölderlin

Wieniec

Niech nie będzie żalu

Martin Heidegger

Katedra w Köln

Konstanty Ildefons Gałczyński

Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha

Grób Beethovena

Witold Dederko

Zapłata

Grunwald nowy

Karol Szpalski

Ballada germańska

Anna Świrszczyńska

Zakopuję ciało wroga

Niemiecki oficer gra Szopena

Powiedział: nie płacz

Leopold Lewin

Do Henryka Heinego

Spacer po Weimarze

Ilmenau

List otwarty do generała SS Karla Wolfa[…]

Rozmyślania na Kongresie Pisarzy w Weimarze

Wieża Hölderlina

Jerzy Jurandot

Spotkanie

Maciej Józef Kononowicz

Frankfurcki dzwon

Wilhelm Szewczyk

Do poetów Niemieckiej Republiki Demokratycznej

Hiddensee

Witold Wirpsza

Nad egzemplarzem „Fausta”[…]

Towarzyszom niemieckim z Marienwerda[…]

Tadeusz Różewicz

Do Niemców na Zachodzie

Non-stop-show

Prussian blue

Przecinek

„Der Tod ist ein Meister aus Deutschland”

Biedny August von Goethe

życie w cieniu

*** [Mistrz Jakob Böhme…]

Rozmowa z panem Scardanellim

nauka chodzenia

Tadeusz Borowski

Spacer po Monachium

Życiorys dobrego Niemca

Modlitwa o zbawienie duszy Kaltenbrunnera

Wisława Szymborska

Tomasz Mann

Pierwsza fotografia Hitlera

Zbigniew Herbert

Widokówka od Adama Zagajewskiego

Jan Lohmann

Auschwitz

Zwycięstwo

Spotkałem go dzisiaj

Zdzisław Morawski

Łąka nad Odrą

Odrą pisane

Zaproszenie do Lothara z Landsberga

Jerzy Waleńczyk

Do nieznanego Niemca na Zachodzie

Bolesław Taborski

Schubert

Müllerlieder

Wiktor Woroszylski

Deutschland. Ein Wintermärchen

Kazimierz Hoffman

Zeznane w Kolonii

Benn

Planck

Eugeniusz Wachowiak

Pamiątki

W pokoju Goethego

Schiller

Andrzej Bursa

Liryka Rudolfa Hoessa

Stanisław Grochowiak

Totentanz in Polen

Hölderlin

Marian Grześczak

Pożegnanie Norymbergi

Kurt

Moment człowieczeństwa

Dosnutka goetheańska

Peter Piotr Lachmann

Spacer po Oświęcimiu

Metamorfoza

Czytanie poezji nocą innej niż w dzień

Trumna Heideggera

Mur

Gramatyka poezji

W tym narzuconym języku

Kurs dla początkujących

Zgoda narodów

*** [Deutschsein Deutschersein…]

*** {Mieszkać w mieście, którego nie ma…]

Halina Poświatowska

Poemat asocjacyjny jak również motyw o czarownicach

Ireneusz K. Szmidt

Słuchając koncertu rostockiego nonetu w Sali Barokowej

Krzysztof Boczkowski

Zmyślenie i prawda

Karol Stadelman, służący Goethego

Stosy roku 1817

Tadeusz Kijonka

Wizyta

Krzysztof Karasek

Deutsches requiem

Chausseestrasse

Novalis

Helmut Kajzar

Pastor Jan Lasota

Erwin Kruk

Samotność słońca

Dodatek do życiorysu

Bobrowski

Ryszard Krynicki

Nie wiedziałem

Postój

*** [Przez swad spalin przenika woń nadgniłych jabłek…]

Kolonia, daleko

Przebudzenie

W Berlinie

Andrzej Słomianowski

Kreisauer Kreis

Pierwsza miłość w Niemczech

Na granicy

Język ojczysty

böhme różewicz granica

Piotr Roguski

co mnie obchodzą Niemcy

Kawa w restauracji Frankfurt

Żywy

Katedra Kolonia

Adam Zagajewski

Schopenhauer płacze

Siedemnastoletni

Nasz świat

Stanisław Barańczak

Podróż zimowa

Bist Du bei mir

Jerzy Kronhold

*** [Płomienie, błyskawice, dzwony…]

Jesień w Tübingen

Oczy doktora Mengele

Dzwon z kościoła Pana Jezusowego

Leszek Szaruga

[właśc. Aleksander Wirpsza]

Blues „Der Tod”

Julian Kornhauser

Hölderlin

Cyrk „Moderne” Scheidemanna

Klasztor w Maulbronn

Kto się boi czerwonego Rudiego?

Jacek B. Grunwald

Na Marszałkowskiej w Boppard

Gdzieś w Lubece

Stanisław Stabro

Opowieść z Tübingen

Kleist

***[Słodka Ulryko…]

Dietrich Bonhoeffer

Otto Schimek

Kazimierz Furman

Hans M. Enzensberger oprowadza syna po mapie

Kazimierz Brakoniecki

Berlin Biberkopfplatz

Szkice (wschodnio)berlińskie13 VIII 2001

Z pamiętnika podróży do Bawarii latem 2000

Rozmówki polsko-niemieckie

Antoni Pawlak

Przejście wzbronione

Mój monolog i zdziwiony rówieśnik

List do młodego hydraulika z Hamburga

Cicha noc nad Berlinem

Alicja Bykowska-Salczyńska

W Sowirogu

Wojciech Gawłowski

Wyjątki z kroniki rodzinnej

Koleje rzeczy, koleiny dziejów

Eugeniusz Kasjanowicz

Jesień w Wiesbaden

Krzysztof Kuczkowski

Trawy uschną…

Mowność (II)

Piotr Piaszczyński

Deszcz w mieście K.

Mieszkanie

Drobne

Esse

Cd.

Mirosław Słapik

Luschnitz

Kant

Wieś Suczki

Artur Daniel Liskowacki

Kalt – Warm

Jerzy Fryckowski

Niemiec

Dzieci Zamojszczyzny

Paweł Huelle

Johann W. G.

Fryderyk H.

Artur S. albo ulica Polanki 3

Nur für Jude

Jacek Kaczmarski

Młodych Niemców sen

Marcin Luter

Wojciech Marek Darski

Martha Wylutzki

W. M. D. Im Grabe ist Ruh

List do Henryka Lehndorffa

Dariusz Muszer

Odszkodowanie

Hausmeister Jacek

Jak niemiecki robotnik budowlany może popsuć komuś poranną kawę

Andrzej Dorobek

E. T. A. Hoffmann w Płocku

E. T. A. Hoffmann ponownie

Marcin Świetlicki

Berlin

Majakowskiring

Zbigniew Chojnowski

Nad Śniardwami

Opatrzność

Wojciech Kass

Willi

Pocieszenie

Szwab

Krzysztof Niewrzęda

adres

tutaj

brema

berlin

szczelina

Krzysztof Fedorowicz

Niemieckie requiem, Węgrzynice

 

Wykaz źródeł. Komentarze

 

Spis autorów

 

Spis utworów