Legenda i prawda. Eliasz i Pistulka w kulturze śląskiej

50,00 zł
0

Legenda i prawda. Eliasz i Pistulka w kulturze śląskiej
[Niniejsza praca] w serii kolejnych przybliżeń powinna doprowadzić nas do właściwego przedmiotu rozważań, do zapomnianych kart śląskiego pitavalu, którym będzie owa wspomniana na początku, niedokończona, mająca wszelkie szanse na „długie trwanie”, a mimo to zgasła regionalna legenda o pewnej parze łotrzyków, których wspólna pamięć bez wahania również zaliczyła do „szlachetnych rozbójników” i „równaczy świata”.
Prawzorem owych herosów występku byli dwaj ludzie żyjący niespełna sto pięćdziesiąt lat temu tuż obok pradziadów dziś żyjącego pokolenia, na tym samym skrawku ziemi: Wincenty Eliasz (1828?–1918?) i Karol Pistulka (1830?–1879?), w legendzie po prostu Eliasz i Pistulka.
Być może analiza nasza będzie też w jakiejś mierze próbą wyjaśnienia, z jakiego powodu ci bardzo ongiś głośni przestępcy, którzy na krótko stali się bohaterami autentycznej legendy dziś zostali praktycznie całkowicie zapomniani. […]
Dlaczego tak się stało?

A n t o n i   H a l o r (ur. 12 lipca 1937 r. w Siemianowicach Śląskich, zm. 10 lutego 2011 w Katowicach) – polski reżyser filmowy i telewizyjny, artysta plastyk, literaturoznawca, publicysta. Autor i scenarzysta filmów dokumentalnych, fabularnych i nimowanych, przedstawień Teatru Telewizji i innych widowisk telewizyjnych. Malarz, rysownik, grafik, ilustrator książek, jeden z prekursorów mail art. Autor opowiadań, scenariuszy, esejów i szkiców z dziedziny sztuki, filmu i literatury oraz licznych książek o kulturze, obyczajach i legendach Górnego Śląska, m.in. cykli: Podania i legendy naszych miast (1987), O słynnych zbójcach Eliaszu i Pistulce (1988), Pejzaż mitologiczny; pozycji książkowych: Pilnuj obowiązku swego – rzecz o Piotrze Kołodzieju (1992), Wokół dawnej kaplicy siemianowickiego pałacu (1998), Żarty nieżarty księdza Stabika (1999), Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy (2000), Siemianowickie koneksje Józefa Lompy (2001), Nasza buda. Szkice z historii I Liceum Ogólnokształcącego w Siemianowicach (2004), Kościół Krzyża Świętego w Siemianowicach (2006); opracowań: Podania i legendy mikołowskie, Bożogrobcy i pudlyrze. Podania i legendy chorzowskie, Rok obrzędowy na dawnej ziemi bytomskiej.

 

 

Płatności elektroniczne (blik, karta), kurier, dostawa do paczkomatu, zapraszamy do sklepu internetowego

wydawnictwoslask.pl

Kategoria:

Autor: Antoni Halor

ISBN   978-83-8183-245-8 
Wymiary 165x235
Liczba stron  414
Rok wydania  2024

Spis treści
NOTA OD WYDAWCY 
WPROWADZENIE 
CZĘŚĆ I LEGENDA LITERACKA I FOLKLORYSTYCZNA
ROZDZIAŁ I
Legenda o „pozytywnym” rozbójniku i banicie w literaturze europejskiej
(wysokiej i kramarskiej) i jej amerykańskie echa 
ROZDZIAŁ 2
Przykłady ogólnopolskie (literatura ludowa i realizacje literackie) 
ROZDZIAŁ 3
W zwierciadle górnośląskiej literatury ludowej, ustnej i pisanej, oraz druków
popularnych (relacje i zapisy od XIX wieku po współczesność) 
CZĘŚĆ II
ELIASZ I PISTULKA – NARODZINY I AGONIA LEGENDY
ROZDZIAŁ 1
Tradycja i literatura 
ROZDZIAŁ 2
Długi zmierzch w świecie ,,realnego ludowładztwa” 
CZĘŚĆ III
PRAWDA RZECZOWA I ŚWIADECT WA Z EP OKI
ROZDZIAŁ 1
W świetle dokumentów policyjnych, relacji dziennikarskich z lat 1850–1880,
reportażu sądowego dr. jur. Laschinskiego, starych kalendarzy i czasopism 
ROZDZIAŁ 2
Próba podwójnego portretu 
ROZDZIAŁ 3
Próba konkluzji 
ANEKSY
Józef Chociszewski, Powieści o zbójcach, opryszkach i hajdamakach 
Komunikat z 13 września 1874 r. (Instrukcja landrata katowickiego) 
Anton Oskar Klaussmann, Górny Śląsk przed 55 laty
Emanuel Czmok, Górnośląska romantyka rozbójnicza 
Emanuel Czmok, Co się na Górnym Śląsku opowiada o hetmanie rozbójniczym
Pistulce 
Erwin Hiltmann, Wincenty Elias, górnośląski hetman zbójnicki 
Karol Dym [Emanuel Imiela], Pistulka 
Florian Śpiewak, Opowiadanie o Eliaszu, raciborskim zbójniku 
Kronika Rozbarku i okolicy napisał stary górnik Wiarus
fragment o Pistulce i Eliaszu 
[Gerard Szendzielorz?], Opowieści zbójnickie 
,,Goniec Górnośląski” 1962, nr 3/265, s. 5, pt. Opowieści zbójnickie 
„Goniec Górnośląski” 1962, nr 4/266, s. 5, pt. całego cyklu: Opowieści zbójnickie 
„Goniec Górnośląski” 1962, nr 5/267, s. 5 
„Goniec Górnośląski” rok, nr 6/268, s. 5 
„Goniec Górnośląski” 1962, nr 6/268 s. 5 
Brunon Strzałka, Godek i bojek śląskich ciąg dalszy 
Brunon Strzałka, Godek i bojek śląskich ciąg dalszy, s. 106–112 
Brunon Strzałka, Godek i bojek śląskich ciąg dalszy, s. 113–120 
Roman Masarczyk, O rozbójniku Eliaszu, Pistulce i Sobczyku 
Józef Niewolik, Jak Pistulka przeszkodził w kopaniu tunelu między Orzeszem
a Chudowem 
Gerard Szendzielorz, „Eliaszka” na Wzgórzu Hugona 
List z Pszczyny 
,,Katolik” „Węgry. Roža Szandor z towarzyszami swemi przed sądem
w Segedynie”
Western 
BIBLIOGRAFIA