Rozprawa „Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej” to pierwsza w polskim piśmiennictwie naukowym dysertacja przedstawiająca ekokrytykę i zookrytykę w jej zastosowaniach literaturoznawczych.

Z recenzji prof. zw. dr. hab. Przemysława Czaplińskiego

Lektura publikacji Anny Barcz „Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej” stanowi absolutną konieczność dla osób zainteresowanych tematyką ekokrytyczną. Zawarte w książce syntezy historii myśli ekologicznej, wyjaśnienia terminów, wykazanie różnic między szkołami z całą pewnością okażą się pomocne czytelnikom dopiero wkraczającym w obszar związków między ludźmi a środowiskiem naturalnym. Interesujące interpretacje pozwolą zaś na spostrzeżenie praktycznego zastosowania teoretycznych założeń ekokrytyki. „Realizm ekologiczny” nie jest jednak dziełem przeznaczonym jedynie dla „badaczy perspektywy eko”. Wiele przyjemności przyniesie także temu, kto pragnie poznać nowe ujęcia dzieł zarówno kanonicznych, jak i tych wymagających „odkurzenia”. Pewne kwestie, co zaznaczyła autorka, warte są rozwinięcia. Ich problematyka przyniesie, mam nadzieję, kolejne znakomite monografie.

Z recenzji Anny Szumiec

Doprawdy niewielu polskim literaturoznawcom zwierzęta – i mam tu na myśli zarówno human, jak i non-human animals – zawdzięczają tak wiele. Gdyby spróbować w kilku zdaniach podsumować dotychczasowy naukowy dorobek Anny Barcz, mogłoby się to okazać z wielu względów niełatwym zadaniem. Rzeczywiście, różnego rodzaju inicjatywami obdarować by można nieomal cały zespół badawczy – Barcz dała się poznać jako konsekwentna i niestrudzona popularyzatorka szeroko pojętych animal studies. Co istotne, ten szczególny rodzaj intelektualnej misji realizuje na wielu polach: jako autorka ważnych publikacji w najbardziej cenionych polskich naukowych periodykach, jako tłumaczka, redaktorka, blogerka czy wreszcie pomysłodawczyni i organizatorka konferencji. (...)

Z recenzji Piotra Krupińskiego

Instytut Polonistyki, Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa, Uniwersytet Szczeciński

Barcz przywołuje prekursorów ekokrytyki, którzy w swoich badaniach zajmowali się krytyczną analizą najważniejszych tekstów europejskiej cywilizacji, mających wpływ na charakter relacji człowieka z przyrodą. Amerykański historyk Lynn White odnosił się w swoich pracach do sposobów konstruowania natury w kanonicznych tekstach, takich jak na przykład Księga Rodzaju, której istotnym tematem jest kwestia oddzielenia człowieka od natury. Kolejny prekursor ekokrytyki w badaniach literackich Joseph Meeker prowadził studia nad klasyczną tragedią, której treści utwierdzają czytelników w przekonaniu, że przyroda istnieje tylko dla korzyści człowieka. Zajmował się również krytyką tradycji pastoralnej jako idealizującej przyrodę i odrzucającą jej negatywny wymiar. Do tradycji pastoralnej odnosili się również inni badacze, tacy jak Raymond Williams, Jonathan Bate oraz Karl Kroeber, wskazujący na sztuczną idealizację natury. Dużo uwagi poświęcono także twórcom romantycznym, Williamowi Wordsworthowi czy Johnowi Clare’owi, w tekstach których dostrzeżono świadomość negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko naturalne. Światopogląd twórców romantycznych, uwrażliwionych na wyobrażenie przyrody, okazał się istotny z perspektywy badań ekokrytycznych.

Istotne w rozwoju ekokrytyki były również emancypacyjne teorie krytyczne, takie jak feminizm czy postkolonializm. Ważny głos zabrała feministka Annette Kolodny, która opisując moment kolonizacji dziewiczej Ameryki przez białego człowieka, wskazywała na kobiece źródła metafor związanych z ziemią. Zasługą krytyki feministycznej jest również wskazanie na dyskryminację zwierząt oraz krytyczny dyskurs kultury wobec natury. Ukuty przez badaczy termin ekofeminizm wskazywał na potrzebę konfrontacji środowiska ekologicznego, feministycznego oraz LGBT z patriarchalnymi postawami w kulturze. Krytyce postkolonialnej natomiast ekokrytyka zawdzięcza rozważania nad stosunkiem ludzi do innych gatunków oraz nad problemami związanymi z wykluczanym do tej pory głosem przyrody.

Z recenzji Katarzyny Trusewicz

Wydział Filologiczny Uniwersytet w Białymstoku